Şile Bezi

​​İstanbul’un Kültürel Mirası: Şile Bezleri

İlk olarak İstanbul’un Şile ilçesinde üretilmesiyle ilçeyle özdeşleşen ve ismini buradan alan Şile bezleri, rahatlığı ve doğallığıyla tekstil dünyasında diğer kumaşlar arasından sıyrılmayı başarmıştır. Şile bezi modelleri, üzerinde bulunan otantik işlemelerle modaya yeni bir soluk getirmiştir. Özellikle yaz aylarında sıklıkla karşımıza çıkan şile bezlerinin bu kadar sevilmesinin arkasındaki sebeplere hep birlikte bakalım.

Şile Bezinin Üretim Süreci

Şile bezlerinin temel maddesi pamuktur. Pamuk ipliğinden dokunarak üretilmesi kumaşın daha ince ve hafif olmasını sağlar. Bu nedenle kıyafet dikiminde sıklıkla kullanılan bir kumaştır. Giyen kişileri terletmeyen şile bezi ürünler yaz aylarında sıklıkla tercih edilir. Şile bezinin diğer kumaşlara oranla daha fazla tercih edilmesinin asıl nedeni üretim aşamasından kaynaklıdır. 

Şile Bezleri Nasıl Yapılır?

Şile halkı tarafından geleneksel biçimde üretilen şile bezleri diğer tekstil ürünlerinden farklı bir üretim sürecinden geçmektedir. Bu sürecin ilk aşaması dokuma aşamasıdır. Hammaddesi pamuk olan şile bezleri pamuk ipliklerinden dokunarak hepimizin bildiği bez halini alırlar. Dokuma aşaması bittikten sonra bezler şile denizinde yıkanarak sahilde güneşte kurumaya bırakılır. Böylece kendine özgü bir kumaş dokusu ve görünümü elde edilir. Son aşamada ise şile bezleri istenilen modelde dikilerek tüketicinin kullanımına hazır hale gelir.

Şile bezinin üretim aşamaları onun daha dayanıklı bir kumaş olmasında katkı sağlamıştır. Ancak şile bezi ürünler kullanırken dikkat edilmesi gereken önemli bir konu, ürünlerin çamaşır makinasında değil elde yıkanması gerektiğidir. Şile bezlerinin üzerinde bulunan işlemeler çamaşır makinasında yıkandıklarında zarar görebilirler, bu nedenle mümkün olduğunca elde yıkanmalıdır.

Şile Bezi Modelleri Nelerdir?

Tüketicilerin şile bezi ürünlerine olan ilgisinin artması üreticileri de etkileyerek yeni modellerin üretilmesine olanak sağlamıştır. Şile bezi ürünleri denilince akla ilk gelen ürünler giyimdir ancak üretilen ürünler sadece giyim olarak sınırlandırılmamalıdır. Giyim ürünleri haricinde birçok şile bezi modelleri bulunmaktadır. Şile bezinden yapılan elbiseler, gömlekler ve pantolonların yanı sıra masa örtüsü, sehpa örtüsü, perde, mutfak önlüğü ve kese gibi birçok ev tekstili ürünleri yerli ve yabancı turistler tarafından oldukça ilgi görmektedir.

Şile bezinden üretilen ürünler üzerinde o kültüre özgü işlemeler bulundurur. Bu sayede diğer tekstil ürünlerinden farklı olarak daha özel ve kültürel bir görünüm sağlarlar. Şile bezi modellerinin taşıdığı kültürel simgeler tüketicilerin beğenisini kazanırken, şile bezinden yapılan ürünler güzel ve şık hediye alternatifi olmaktadır.

Şile Esnafının Gözünden Şile Bezi

Şile’nin coğrafi işaretli ürünü olan şile bezi, yerel halk tarafından oldukça benimsenmiş, kültürel bir değerdir. Bu kültürel değeri Türkiye ve Dünya’ya tanıtmayı amaçlayan Şile Belediyesi, şile bezi esnafıyla bir araya gelerek şile bezi festivali, sergi ve fuar gibi etkinlikler düzenleyip birçok tanıtım çalışması yapmaktadır. Şile bezi esnafının çoğunluğu kadınlar tarafından oluşmaktadır.

Özellikle Şile’de yaşayan kadınlar tarafından sahiplenilen şile bezi, kadın esnaflar için bir gelir kapısı olmaktadır. Kadın esnafların el emeğiyle yaptığı bu ürünler, şile bezinin değer kazanmasında en büyük etkendir. Şile bezlerinin oluşturduğu kültürel değeri şile halkının gözünden tanıyalım:

Şile beziyle uğraşan bir iş kadını olan Gülser Sarı’ya göre şile bezi Şile için en büyük değerdir. Şile bezinin bu değeri kazanmasının arkasındaki neden hakkında konuşan Gülser Sarı, “Coğrafi işaretimizi almamız ona özen göstermemizden ve hala ilkel şartlarda yapılmasından, göz nuruyla üstünü işlenmesinden kaynaklanmaktadır” demektedir.

İstanbul’un coğrafi işaretli ürünü olan şile bezi, kendine has üretimi ve el emeğiyle en kısa zamanda tekstil dünyasında daha da yaygınlaşarak kültürümüzü yaymamızda önemli bir rol oynayacaktır.